Kur değişimlerinden ve global enflasyondan etkilenen ilaç kesimi son yıllarda büyük bir değişim geçirdi. T.C. Sıhhat Bakanlığı, Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’nun kamuya açık raporları üzerinden hazırlanan yeni rapor, ilaç pazarında son 15 yılda yaşanan satış hacmi ve fiyat değişimlerine ait detayları ortaya koydu. Rapora nazaran cepten yapılan ilaç harcamaları son 15 yılda %80 arttı.
İthal ilaçlar ve yerli ilaçların ithal girdileri sebebiyle kur kaynaklı fiyat değişimlerinden ve global enflasyondan etkilenen ilaç pazarında yıllar içinde yaşanan değişimlere ait son güncelleme temmuz ayında yayımlandı. 17 Ocak 2009 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Beşeri Tıbbi Eserlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Karar, temmuz ayının başında yürürlüğe giren düzenlemeyle güncellendi. Sıhhat odaklı araştırmalar yapan ECONiX Araştırma, 2007-2021 yılları ortasında bölümdeki değişimi daha geniş bir perspektifle pahalandırmak için Türkiye İlaç ve Tıbbi Aygıt Kurumu’nun (TİTCK) halka açık ilaç pazarı müşahede raporlarını inceledi.
ECONiX tarafından yaklaşık 15 yıllık raporların bir ortada incelenmesiyle hazırlanan araştırmada en çarpıcı sonuç, geçtiğimiz 15 yılda elden satılan ilaçların satış hacminde görülen %80’lik artış oldu. Diğer bir deyişle cepten yapılan ilaç harcamaları 15 yıl içinde %80 arttı. Böylelikle vatandaş her 4 ilaçtan 1`ini cebinden ödemek zorunda kaldı. Ayrıyeten 15 yıl içinde ilaçların satış hacmindeki artışın 1,5 kat olduğu ve 2021 yılı hacminin 2,4 milyar kutuya ulaştığı tespit edildi.
Kutu başına ilaç fiyatında 3 kat artış görüldü
İlaç, tıbbi aygıt, klasik bitkisel, dayanak ve ileri tedavi tıbbi eserleri ile kozmetik eserler için düzenleyici, denetleyici, yönlendirici bir kurum olan TİTCK tarafından yayımlanan halka açık pazar raporlarının incelenmesiyle oluşturulan çalışma, 2007-2021 yılları ortasında ilaçların kutu başına fiyatının 3 kat arttığını da gösterdi. Bu artışla bir kutu ilacın ortalama fiyatı 26,72 TL’ye ulaşırken ilaçların satış bedelinde 5 kat artış yaşandığı tespit edildi. 2021 yılının geneline bakıldığında, ilaçların toplam satış kıymetinin 64,85 milyar TL’ye ulaştığı görüldü. 2013 ve 2014 yılları ortasında ilaçların satış kıymetinde düşüş görülse de raporun kapsadığı devirlerde yükseliş olduğu ve bu artışın 2017 prestijiyle hızlandığı gözlemlendi. Öte yandan ortalama yıllık euro kuru ve satış kıymetinde düşüş yaşanan 2010-2012 yılları ortasında ilaçların ortalama kutu başına fiyatlarında azalmanın görülmesi, ilaç fiyatları ve kur değişimleri ortasındaki alakayı ortaya koydu.
Yerli Üretim Biyoteknolojik ilaçların satış pahası 14 kat arttı
Üretim süreçlerinde kritik süreçler sonucu elde edilen, canlı hücrelerden üretilen, bütünüyle karakterize edilemeyen ve gen tedavisi üzere prosedürlerde kullanılan biyoteknolojik ilaçların satış pahasındaki artış ise 14 kat olarak hesaplandı. Geçtiğimiz 15 yılda 4 kat daha fazla satışı yapılan biyoteknolojik ilaçların satış hacmi 2021’de 38,22 milyon kutuya ulaştı. Biyoteknolojik ilaçların kutu başına ortalama fiyatı ise 3 kat arttı ve 2021 yılı içinde 300 TL bandını aştı. Biyoteknolojik ilaçların patent müddetlerinin dolmaya başlamasıyla, kendilerine mahsus üretim teknolojileriyle üretilen biyobenzer ilaçların satış bedeli ise 2021 yılında 11,53 milyar TL’ye yükseldi. Estonya, Tunus ve Türkiye ofisleriyle faaliyet gösteren ECONiX Araştırma tarafından hazırlanan raporda, jenerik ve biyoteknolojik ilaçların imal-ithal oranlarına da yer verildi. Bu kapsamda kutu satış hacmi açısından kelam konusu dönemde ithal ilaçların imal ilaçlara nazaran oranının %8 azaldığı tespit edildi.