Yedinci ayını Çarşamba günü dolduran Rusya-Ukrayna savaşı, Moskova’nın ‘kısmi seferberlik’ ilan etmesinin akabinde yeni bir boyut kazandı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Çarşamba sabahı yaptığı seferberlik duyurusunda, “Toprak bütünlüğümüzü korumak için her türlü silahı kullanırız. Batı’ya söylüyorum, cevap verecek çok sayıda silahımız var. Bu blöf değil” kelamları ise akıllara tekrar nükleer savaş senaryolarını getirdi. Bu açıklamaların akabinde dış basında Rusya’nın nükleer kapasitesinin eskisi kadar aktif olmadığı ve bu kabiliyetinin büyük oranda kaybolduğu argüman edildi. Pekala bu Putin’in senaryoyu süratlice hayata geçirmesi mümkün mü? Rusya nükleer silahlar konusunda ne durumda? Nükleer başlık taşıyan füzelerin ateşlenmesiyle sonuçlanacak süreçte hangi prosedürler izleniyor? Savunma analisti Hakan Kılıç ise durumun tez edilenden çok farklı olduğunu örneklerle anlattı.
‘PUTİN ESKİSİ KADAR TESİRLİ HALE GETİRDİ’
SSCB’nin dağılmasının akabinde Rusya’nın nükleer yeteneğini önemli oranda kaybettiğini belirten Hakan Kılıç, bu durumun 2000’li yıllardan itibaren Putin idaresi tarafından düzeltildiğinin altını çizdi. Kılıç, “Sovyetler Birliği dağılınca Rusya bu yeteneğini yitirmeye başladı. Fakat bu daha çok bomba sayısı değil, onları adresine teslim edecek ICBM (kıtalararası balistik füze), balistik füze denizaltısı ve stratejik bombardıman uçakları üzere platformlar bazındaydı. Putin idaresi başa geçince bu durumu düzeltti ve bugün gerek TOPOL ve YARS serisi Kıtalararası balistik füzeler (ICBM) ve Denizaltından fırlatılan balistik füze (SLBM) sınıfı BULAVA balistik füzelerini fırlatan BORİE sınıfı balistik füze denizaltıları vb. pek çok platform ile yenilendi” dedi.
Hakan Kılıç, “Yani konvansiyonel güç ve konvansiyonel askeri teknoloji açısından Batı ve Çin’in gerisinde kalan Rusya yahut Rus ordusu nükleer güç olarak ise ABD ile istikrar kuracak kadar eşit bir aralıkta ve Çin dahil tüm ülkelerin önünde” diyerek Rusya’nın nükleer kapasitesini açıkladı.
‘PUTİN’İN YETKİLERİ ABD LİDERİNDEN DAHA AZ’
Nükleer silahların kullanılması buyruğunun belli etaplardan geçtiğinin altını çizen Savunma analisti Hakan Kılıç, “Kilit açma ve yetki kodları sıkıntısına gelince aslında bilinen yahut daha anti-demokratik bir idare olduğu için sanılanın tersine Putin’in nükleer atak yetkileri ABD liderinden daha az. Örneğin ABD’de lider taarruza uğradığında sırası ile yardımcısı ve öteki bakanlarda evvelden belirlenen kurallara nazaran birisi lider olur ve yetki verir. Şayet tüm kabine yahut siviller yok olmuş ise havadaki donanmanın TACOMA uçağındaki generaller yahut yer altındaki Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı’nda (NORAD) vazifeli olanlar buyruk verebilir” kelamlarıyla ABD’de uygulanan prosedürleri özetledi.
“Oysa Rusya’da silahlı kuvvetlerin akın karşısında, şayet taarruzun mutlaklığına dair 3’lü teyit alınmış yeni toplu ve yıkıcı bir atak olduğu açık ise silahlı kuvvetlerin yani Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri’nin (RVSN) onay almaksızın karşı akın yetkisi daha da değerlisi kilit açma ve yetki kodlarına sahiptir” şeklinde konuşan Savunma Analisti Hakan Kılıç şunları ekledi:
“ABD’de bu lakin ani ve ağır bir taarruzda lidere anlık ulaşılamaz ise kullanılabilir. Daha anlaşılır tabir ile ABD ve İngiltere üzere ülkelerde sivillerin iradesi önde iken, Rusya’da RVNS yani ordu Putin ile nerede ise eşit durumda.”
“Tabii bunlar akın altında iken geçerli durumlar. Durduk yerde öbür bir ülkeye nükleer taarruz yapmaya gelince ise durum tersinedir” bilgisini veren Kılıç, “ABD’de lider ve kabinesi gerekli kurumlarda savaş yetkisi de aldıktan sonra örneğin Senato vb. silahlı kuvvetlere nükleer taarruz buyruğu verebilir ve teorik olarak buna hiçbir askeri komuta merkezi yahut general karşı çıkamaz ve buyruğu uygular. Rusya’da ise Putin ve kabinesi bu kararı Genelkurmay yahut orduya karşın alamaz yahut alsa da orduya bunu uygulatamaz zira hâlâ daha Rus güvenlik ve dış siyaset uygulamaları ordu ve GRU’nun (Rus askeri istihbarat servisi) tesiri altında” sözlerini kullandı.
‘SÜRPRİZ TAARRUZ TALİHİ YOK’
Nükleer bir taarruz yaşanması durumunda ABD ve Rusya’da izlenecek prosedürlerin muhakkak olduğunu vurgulayan Kılıç, bu prosedürlerin muhakkak vakitlerde yapılan tatbikatlarla test edildiği ayrıntısını paylaştı. Gelişen teknolojiyle birlikte sürpriz taarruz ihtimalinin büyük orada yok olduğunu söyleyen Kılıç,“Her iki ülkenin de dev erken ikaz radar sistemleri ve ABD tarafının uzayda bulanan SBIRS denen kızılötesi görüntüleme kabiliyetli balistik füze erken ikaz uyduları vardır. Yani her iki tarafın da günümüzde sürpriz akın talihi çabucak hemen kalmadı” formunda konuştu.
Kılıç, günümüzdeki durumu “Rusya’da silo kapakları açıldığında ABD uyduları görür, diyelim ki hava bulutlu idi o vakit füzeler çıkış yaptıktan en fazla 1 dakika içinde SBIRS (kızılötesi algılama) sistemi USSTRATCOM , C2BMC , NC2 , NCCS , NMCC , GOC , NC3 , NORAD, MDA üzere tüm Amerikan komuta-kontrol merkezlerini alarma geçirir. Bu durumda yasal prosedür gereği gecenin bir vakti yüzlerce Rus füzesi çıkış yapmış ise ABD’de kimse banyodaki liderin çıkmasını ve kilit açma yetki kodlarını vermesini beklemez zira Küresel Strike Command’ın direkt karşı akın yetkisi vardır. Birebir durumu Rusya RVSN için düşünebilirsiniz” kelamlarıyla açıkladı.
‘DEHŞET İSTİKRARI BOZULMADI’
“Rusya nasıl ki Ukrayna’da yenildiği için bu türlü bir riske giremez. Birebir formda yarın diğer bir bölgesel savaşta ABD de Rusya’ya karşı nükleer silah kullanacak durumda değil” diyen Hakan Kılıç, “Çünkü şu an NEW START muahedesi gereği her iki tarafın başlık ve taşıyıcı platform sayıları karşılıklı denetim ediliyor. Denetim edilemeyen ve nükleer silah stokunu bu mutabakatlara üye olmadığı için çekinmeden büyütebilen iki ülke var: Çin ve Kuzey Kore. Ayrıyeten İsrail, Hindistan ve Pakistan da var ve onlarda nükleer silahları yasaklayan NPT’ye üye değiller lakin onların savaş başlığı üretme suratı ve hırsı bu iki ülke ile kıyaslanamaz” diye konuştu.
“Rus nükleer kuvvetleri nükleer başlıkları çalışan, füzeleri orta sıra medyaya da yansıdığı üzere test edilen ve ABD’yi dengeleyecek bir durumda ve nükleer dehşet istikrarı bozulmadı. Taraflardan birisi oburunun ikinci vuruş yeteneğini birinci taarruzda kırabilecek kadar kendini güçlü hissetseydi bugüne kadar nükleer savaşı çoktan çıkmıştı.”
‘INF MUAHEDESİNİN İPTALİ DENGEYİ BOZUYOR’
Ülkelerin nükleer stok durumlarıyla ilgili yaptığı kitap çalışmasında mevcut nükleer stoklarını tablo üzerinden ayrıntılı formda açıkladığını söz eden Kılıç “İmha edilecek ve teknolojik ömrü dolmuş çok sayıda nükleer başlığı olduğu için genel manada Rusya’nın daha çok başlığı olsa da ABD tarafında daha çok konuşlandırılmış yani bir füzeye takılmış yahut bombardıman uçağına konmak üzere üsteki depoda bekleyen nükleer savaş başlığı sayısı daha çoktur. Yani bir istikrar durumu vardır diyebiliriz” biçiminde konuştu.
Stratejik nükleer kuvvetleri bahis edinen NEW START mutabakatı devam ettiği sürece bu istikrarın devam edeceğini vurgulayan Kılıç, “Ancak daha kısa menzilli yani 500-5500 km ortası füzeler için INF antlaşması iptal olduğundan bu istikrar denetimsiz halde bozuluyor. Kimin hangi füzeden kaç tane ürettiği aşikâr olmadığı için de belirsizlik gitgide artıyor ve bu mevzudaki istikrar ortadan kalkıyor” ayrıntısını paylaştı.
Yedinci ayını Çarşamba günü dolduran Rusya-Ukrayna savaşı, Moskova’nın ‘kısmi seferberlik’ ilan etmesinin akabinde yeni bir boyut kazandı. Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, Çarşamba sabahı yaptığı seferberlik duyurusunda, “Toprak bütünlüğümüzü korumak için her türlü silahı kullanırız. Batı’ya söylüyorum, cevap verecek çok sayıda silahımız var. Bu blöf değil” kelamları ise akıllara tekrar nükleer savaş senaryolarını getirdi. Bu açıklamaların akabinde dış basında Rusya’nın nükleer kapasitesinin eskisi kadar aktif olmadığı ve bu kabiliyetinin büyük oranda kaybolduğu argüman edildi. Pekala bu Putin’in senaryoyu süratlice hayata geçirmesi mümkün mü? Rusya nükleer silahlar konusunda ne durumda? Nükleer başlık taşıyan füzelerin ateşlenmesiyle sonuçlanacak süreçte hangi prosedürler izleniyor? Savunma analisti Hakan Kılıç ise durumun tez edilenden çok farklı olduğunu örneklerle anlattı.
‘PUTİN ESKİSİ KADAR TESİRLİ HALE GETİRDİ’
SSCB’nin dağılmasının akabinde Rusya’nın nükleer yeteneğini önemli oranda kaybettiğini belirten Hakan Kılıç, bu durumun 2000’li yıllardan itibaren Putin idaresi tarafından düzeltildiğinin altını çizdi. Kılıç, “Sovyetler Birliği dağılınca Rusya bu yeteneğini yitirmeye başladı. Fakat bu daha çok bomba sayısı değil, onları adresine teslim edecek ICBM (kıtalararası balistik füze), balistik füze denizaltısı ve stratejik bombardıman uçakları üzere platformlar bazındaydı. Putin idaresi başa geçince bu durumu düzeltti ve bugün gerek TOPOL ve YARS serisi Kıtalararası balistik füzeler (ICBM) ve Denizaltından fırlatılan balistik füze (SLBM) sınıfı BULAVA balistik füzelerini fırlatan BORİE sınıfı balistik füze denizaltıları vb. pek çok platform ile yenilendi” dedi.
Hakan Kılıç, “Yani konvansiyonel güç ve konvansiyonel askeri teknoloji açısından Batı ve Çin’in gerisinde kalan Rusya yahut Rus ordusu nükleer güç olarak ise ABD ile istikrar kuracak kadar eşit bir aralıkta ve Çin dahil tüm ülkelerin önünde” diyerek Rusya’nın nükleer kapasitesini açıkladı.
‘PUTİN’İN YETKİLERİ ABD LİDERİNDEN DAHA AZ’
Nükleer silahların kullanılması buyruğunun belli etaplardan geçtiğinin altını çizen Savunma analisti Hakan Kılıç, “Kilit açma ve yetki kodları sıkıntısına gelince aslında bilinen yahut daha anti-demokratik bir idare olduğu için sanılanın tersine Putin’in nükleer atak yetkileri ABD liderinden daha az. Örneğin ABD’de lider taarruza uğradığında sırası ile yardımcısı ve öteki bakanlarda evvelden belirlenen kurallara nazaran birisi lider olur ve yetki verir. Şayet tüm kabine yahut siviller yok olmuş ise havadaki donanmanın TACOMA uçağındaki generaller yahut yer altındaki Kuzey Amerika Havacılık ve Uzay Savunma Komutanlığı’nda (NORAD) vazifeli olanlar buyruk verebilir” kelamlarıyla ABD’de uygulanan prosedürleri özetledi.
“Oysa Rusya’da silahlı kuvvetlerin akın karşısında, şayet taarruzun mutlaklığına dair 3’lü teyit alınmış yeni toplu ve yıkıcı bir atak olduğu açık ise silahlı kuvvetlerin yani Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri’nin (RVSN) onay almaksızın karşı akın yetkisi daha da değerlisi kilit açma ve yetki kodlarına sahiptir” şeklinde konuşan Savunma Analisti Hakan Kılıç şunları ekledi:
“ABD’de bu lakin ani ve ağır bir taarruzda lidere anlık ulaşılamaz ise kullanılabilir. Daha anlaşılır tabir ile ABD ve İngiltere üzere ülkelerde sivillerin iradesi önde iken, Rusya’da RVNS yani ordu Putin ile nerede ise eşit durumda.”
“Tabii bunlar akın altında iken geçerli durumlar. Durduk yerde öbür bir ülkeye nükleer taarruz yapmaya gelince ise durum tersinedir” bilgisini veren Kılıç, “ABD’de lider ve kabinesi gerekli kurumlarda savaş yetkisi de aldıktan sonra örneğin Senato vb. silahlı kuvvetlere nükleer taarruz buyruğu verebilir ve teorik olarak buna hiçbir askeri komuta merkezi yahut general karşı çıkamaz ve buyruğu uygular. Rusya’da ise Putin ve kabinesi bu kararı Genelkurmay yahut orduya karşın alamaz yahut alsa da orduya bunu uygulatamaz zira hâlâ daha Rus güvenlik ve dış siyaset uygulamaları ordu ve GRU’nun (Rus askeri istihbarat servisi) tesiri altında” sözlerini kullandı.
‘SÜRPRİZ TAARRUZ TALİHİ YOK’
Nükleer bir taarruz yaşanması durumunda ABD ve Rusya’da izlenecek prosedürlerin muhakkak olduğunu vurgulayan Kılıç, bu prosedürlerin muhakkak vakitlerde yapılan tatbikatlarla test edildiği ayrıntısını paylaştı. Gelişen teknolojiyle birlikte sürpriz taarruz ihtimalinin büyük orada yok olduğunu söyleyen Kılıç,“Her iki ülkenin de dev erken ikaz radar sistemleri ve ABD tarafının uzayda bulanan SBIRS denen kızılötesi görüntüleme kabiliyetli balistik füze erken ikaz uyduları vardır. Yani her iki tarafın da günümüzde sürpriz akın talihi çabucak hemen kalmadı” formunda konuştu.
Kılıç, günümüzdeki durumu “Rusya’da silo kapakları açıldığında ABD uyduları görür, diyelim ki hava bulutlu idi o vakit füzeler çıkış yaptıktan en fazla 1 dakika içinde SBIRS (kızılötesi algılama) sistemi USSTRATCOM , C2BMC , NC2 , NCCS , NMCC , GOC , NC3 , NORAD, MDA üzere tüm Amerikan komuta-kontrol merkezlerini alarma geçirir. Bu durumda yasal prosedür gereği gecenin bir vakti yüzlerce Rus füzesi çıkış yapmış ise ABD’de kimse banyodaki liderin çıkmasını ve kilit açma yetki kodlarını vermesini beklemez zira Küresel Strike Command’ın direkt karşı akın yetkisi vardır. Birebir durumu Rusya RVSN için düşünebilirsiniz” kelamlarıyla açıkladı.
‘DEHŞET İSTİKRARI BOZULMADI’
“Rusya nasıl ki Ukrayna’da yenildiği için bu türlü bir riske giremez. Birebir formda yarın diğer bir bölgesel savaşta ABD de Rusya’ya karşı nükleer silah kullanacak durumda değil” diyen Hakan Kılıç, “Çünkü şu an NEW START muahedesi gereği her iki tarafın başlık ve taşıyıcı platform sayıları karşılıklı denetim ediliyor. Denetim edilemeyen ve nükleer silah stokunu bu mutabakatlara üye olmadığı için çekinmeden büyütebilen iki ülke var: Çin ve Kuzey Kore. Ayrıyeten İsrail, Hindistan ve Pakistan da var ve onlarda nükleer silahları yasaklayan NPT’ye üye değiller lakin onların savaş başlığı üretme suratı ve hırsı bu iki ülke ile kıyaslanamaz” diye konuştu.
“Rus nükleer kuvvetleri nükleer başlıkları çalışan, füzeleri orta sıra medyaya da yansıdığı üzere test edilen ve ABD’yi dengeleyecek bir durumda ve nükleer dehşet istikrarı bozulmadı. Taraflardan birisi oburunun ikinci vuruş yeteneğini birinci taarruzda kırabilecek kadar kendini güçlü hissetseydi bugüne kadar nükleer savaşı çoktan çıkmıştı.”
‘INF MUAHEDESİNİN İPTALİ DENGEYİ BOZUYOR’
Ülkelerin nükleer stok durumlarıyla ilgili yaptığı kitap çalışmasında mevcut nükleer stoklarını tablo üzerinden ayrıntılı formda açıkladığını söz eden Kılıç “İmha edilecek ve teknolojik ömrü dolmuş çok sayıda nükleer başlığı olduğu için genel manada Rusya’nın daha çok başlığı olsa da ABD tarafında daha çok konuşlandırılmış yani bir füzeye takılmış yahut bombardıman uçağına konmak üzere üsteki depoda bekleyen nükleer savaş başlığı sayısı daha çoktur. Yani bir istikrar durumu vardır diyebiliriz” biçiminde konuştu.
Stratejik nükleer kuvvetleri bahis edinen NEW START mutabakatı devam ettiği sürece bu istikrarın devam edeceğini vurgulayan Kılıç, “Ancak daha kısa menzilli yani 500-5500 km ortası füzeler için INF antlaşması iptal olduğundan bu istikrar denetimsiz halde bozuluyor. Kimin hangi füzeden kaç tane ürettiği aşikâr olmadığı için de belirsizlik gitgide artıyor ve bu mevzudaki istikrar ortadan kalkıyor” ayrıntısını paylaştı.