Romatizma denilince yalnızca eklemlerin etkilendiği durumlar aklınıza geliyor olabilir ama romatizmal hastalıklar eklemler dışında cilt, bağ dokusu, tendonlar, damarlar ve neredeyse tüm iç organlarda etkilenmelere neden olabiliyor. Bu hastalıkların birçoğunun, bağışıklık sisteminin sistemsiz ya da çok çalışmasından kaynaklandığını, bilinen en sık tetikleyicilerin ise gerilim, travma ve enfeksiyonlar olduğunu belirten Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları, Çocuk Romatoloji Uzmanı Doç. Dr. Ferhat Demir, “Tetikleyicilerin mümkün olduğunca azaltılması, sağlıklı beslenme ve nizamlı idman tedavide kıymetli rol oynuyor. Olağan ki tüm bunların, medikal tedaviler eşliğinde bir çocuk romatoloji uzmanı tarafından hasta özelinde düzenlenmesi gerekiyor” diyerek 8 kıymetli belirtiyi şöyle sıraladı:
1- Eklem şikayetleri
Çocuklarda romatizmal hastalıkların en sık bulgusu eklem şikayetleridir. Rastgele bir eklemdeki ağrı, buna eşlik eden hareket ettirmede zorluk, eklem cildi üzerinde kızarıklık-ısı artışı yahut eklemde gözle görülür bir şişlik bulgusu, süreksiz ya da kalıcı bir romatizmal hastalığın birinci bulgusu olabilir. Bilhassa bu bulguların kısa müddetli olmaması ya da tekrarlaması durumunda, çocuğun vakit kaybedilmeden kıymetlendirilmesi gerekir.
2- Tekrarlayan ateş
Ateş, bağışıklık sisteminin farklı nedenlerle uyarılması sonrası aktifleşmesinin ve bedenimizin korunmasına yönelik tepkinin bir göstergesidir. Şayet bu ateşe neden olabilecek bir enfeksiyon durumu yoksa, romatizmal ateş hastalıklarını da pahalandırmak gerekmektedir. En sık karşılaşılan romatizmal ateş nedenlerinin, ‘periyodik ateş sendromları’ olarak isimlendirilen, tekrarlayan dirençli ateşler ile giden hastalıklar olduğunu belirten Doç. Dr. Ferhat Demir şöyle konuştu:
“PFAPA sendromu (tekrarlayan ateş) ve Ailevi Akdeniz ateşi (FMF) hastalığı ülkemizdeki en sık sebeplerdir. Bu hastalıklarda, belli dönemler ile (1/2 hafta-3/4 ay aralığında) tekrarlayan ateş, karın ağrısı, göğüs ağrısı, boğaz enfeksiyonu, döküntü, ishal ve lenf bezlerinde büyüme üzere bulgulardan biri yahut birkaçı görülebilir.”
3- Uzamış ateş
Ateşin enfeksiyondan kaynaklanmadığı tespit edildiğinde, ateşli romatizmal hastalıkların teşhiste kıymetlendirilmesi gerekir. 5 gün ve daha uzun süren ateş tablosunda Kawasaki hastalığı ismi verilen bir damar romatizmasını, 2 hafta ve daha uzun süren ateş durumunda ise ateşli eklem romatizmasını teşhiste düşünmek gerekmektedir.
4- Tekrarlayan boğaz enfeksiyonu
Ortalama 3-4 hafta orta ile tekrarlayan dirençli ateş, tonsillit (bademcik iltihabı), farenjit, ağızda aft-yara ve boyun lenf bezlerinde büyüme şikayetleri, PFAPA sendromunun bulgularındandır. Maalesef bu bulgular, sıklıkla boğaz enfeksiyonu ile karıştırılabilmekte ve hastalar gereksiz antibiyotik tedavisi alabilmektedir.
5- Kas ağrısı – kas güçsüzlüğü
Tekrarlayan ya da uzamış bir kas güçsüzlüğü-kas ağrısı durumunda, çocukların romatizmal hastalıklar tarafından kıymetlendirilmesi gerekir.
6- Cilt döküntüleri
Romatizmal hastalıklar, farklı tipte cilt döküntüleri ile karşımıza çıkabilmektedir. En sık görülenlerden biri ürtiker (kurdeşen) olarak isimlendirilen, gün içinde solabilen, kaşıntılı cilt döküntüleridir. Bu döküntüler bilhassa ateş birlikteliğinde bir romatizmal hastalık işareti olabilir. Ayrıyeten peteşi ya da purpura ismini verdiğimiz, bedenin farklı bölgelerinde tekrarlayabilen, cilt altı farklı büyüklerde kanama odaklarının olması da vaskülit olarak isimlendirdiğimiz romatizmal damar hastalıklarının belirtilerindendir. Livedo reticularis olarak isimlendirilen cildin alacalı görünümü de, tekrar romatizmal bir damar hastalığının birinci bulgusu olabilir.
7- Tekrarlayan ağız yaraları (oral aft)
Tekrarlayan ağız içi yaraları-aftlar, altta yatan romatizmal bir hastalığın işareti olabileceği üzere, büsbütün uygun huylu olarak da gelişebilir. Bunun yanında, kansızlık ve vitamin eksikliklerine bağlı da ağız yaraları ortaya çıkabilir. Behçet hastalığı, PFAPA sendromu, Çölyak ve Crohn hastalığı üzere romatizmal ve/veya bağırsak alakalı hastalıklar, tekrarlayıcı ağız yaralarına neden olabilir. Yılda 3-4’den fazla ağız yarası çıkan çocuklar, bu istikametlerden kesinlikle değerlendirilmelidir.
8- Tekrarlayan karın ağrısı ya da göğüs ağrısı atakları
Farklı periyotlarda ortaya çıkan tekrarlayıcı karın yahut göğüs ağrısı durumları, periyodik ateş sendromu ismini verdiğimiz, ateşli romatizmal hastalıklar tabanında gelişebilir. Ailevi Akdeniz ateşi, bu hastalıkların ülkemizde en sık görüleni olup, nedenin bulunamadığı karın ağrısı durumlarında kesinlikle akılda tutulmalıdır.
Romatizma denilince yalnızca eklemlerin etkilendiği durumlar aklınıza geliyor olabilir ama romatizmal hastalıklar eklemler dışında cilt, bağ dokusu, tendonlar, damarlar ve neredeyse tüm iç organlarda etkilenmelere neden olabiliyor. Bu hastalıkların birçoğunun, bağışıklık sisteminin sistemsiz ya da çok çalışmasından kaynaklandığını, bilinen en sık tetikleyicilerin ise gerilim, travma ve enfeksiyonlar olduğunu belirten Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları, Çocuk Romatoloji Uzmanı Doç. Dr. Ferhat Demir, “Tetikleyicilerin mümkün olduğunca azaltılması, sağlıklı beslenme ve nizamlı idman tedavide kıymetli rol oynuyor. Olağan ki tüm bunların, medikal tedaviler eşliğinde bir çocuk romatoloji uzmanı tarafından hasta özelinde düzenlenmesi gerekiyor” diyerek 8 kıymetli belirtiyi şöyle sıraladı:
1- Eklem şikayetleri
Çocuklarda romatizmal hastalıkların en sık bulgusu eklem şikayetleridir. Rastgele bir eklemdeki ağrı, buna eşlik eden hareket ettirmede zorluk, eklem cildi üzerinde kızarıklık-ısı artışı yahut eklemde gözle görülür bir şişlik bulgusu, süreksiz ya da kalıcı bir romatizmal hastalığın birinci bulgusu olabilir. Bilhassa bu bulguların kısa müddetli olmaması ya da tekrarlaması durumunda, çocuğun vakit kaybedilmeden kıymetlendirilmesi gerekir.
2- Tekrarlayan ateş
Ateş, bağışıklık sisteminin farklı nedenlerle uyarılması sonrası aktifleşmesinin ve bedenimizin korunmasına yönelik tepkinin bir göstergesidir. Şayet bu ateşe neden olabilecek bir enfeksiyon durumu yoksa, romatizmal ateş hastalıklarını da pahalandırmak gerekmektedir. En sık karşılaşılan romatizmal ateş nedenlerinin, ‘periyodik ateş sendromları’ olarak isimlendirilen, tekrarlayan dirençli ateşler ile giden hastalıklar olduğunu belirten Doç. Dr. Ferhat Demir şöyle konuştu:
“PFAPA sendromu (tekrarlayan ateş) ve Ailevi Akdeniz ateşi (FMF) hastalığı ülkemizdeki en sık sebeplerdir. Bu hastalıklarda, belli dönemler ile (1/2 hafta-3/4 ay aralığında) tekrarlayan ateş, karın ağrısı, göğüs ağrısı, boğaz enfeksiyonu, döküntü, ishal ve lenf bezlerinde büyüme üzere bulgulardan biri yahut birkaçı görülebilir.”
3- Uzamış ateş
Ateşin enfeksiyondan kaynaklanmadığı tespit edildiğinde, ateşli romatizmal hastalıkların teşhiste kıymetlendirilmesi gerekir. 5 gün ve daha uzun süren ateş tablosunda Kawasaki hastalığı ismi verilen bir damar romatizmasını, 2 hafta ve daha uzun süren ateş durumunda ise ateşli eklem romatizmasını teşhiste düşünmek gerekmektedir.
4- Tekrarlayan boğaz enfeksiyonu
Ortalama 3-4 hafta orta ile tekrarlayan dirençli ateş, tonsillit (bademcik iltihabı), farenjit, ağızda aft-yara ve boyun lenf bezlerinde büyüme şikayetleri, PFAPA sendromunun bulgularındandır. Maalesef bu bulgular, sıklıkla boğaz enfeksiyonu ile karıştırılabilmekte ve hastalar gereksiz antibiyotik tedavisi alabilmektedir.
5- Kas ağrısı – kas güçsüzlüğü
Tekrarlayan ya da uzamış bir kas güçsüzlüğü-kas ağrısı durumunda, çocukların romatizmal hastalıklar tarafından kıymetlendirilmesi gerekir.
6- Cilt döküntüleri
Romatizmal hastalıklar, farklı tipte cilt döküntüleri ile karşımıza çıkabilmektedir. En sık görülenlerden biri ürtiker (kurdeşen) olarak isimlendirilen, gün içinde solabilen, kaşıntılı cilt döküntüleridir. Bu döküntüler bilhassa ateş birlikteliğinde bir romatizmal hastalık işareti olabilir. Ayrıyeten peteşi ya da purpura ismini verdiğimiz, bedenin farklı bölgelerinde tekrarlayabilen, cilt altı farklı büyüklerde kanama odaklarının olması da vaskülit olarak isimlendirdiğimiz romatizmal damar hastalıklarının belirtilerindendir. Livedo reticularis olarak isimlendirilen cildin alacalı görünümü de, tekrar romatizmal bir damar hastalığının birinci bulgusu olabilir.
7- Tekrarlayan ağız yaraları (oral aft)
Tekrarlayan ağız içi yaraları-aftlar, altta yatan romatizmal bir hastalığın işareti olabileceği üzere, büsbütün uygun huylu olarak da gelişebilir. Bunun yanında, kansızlık ve vitamin eksikliklerine bağlı da ağız yaraları ortaya çıkabilir. Behçet hastalığı, PFAPA sendromu, Çölyak ve Crohn hastalığı üzere romatizmal ve/veya bağırsak alakalı hastalıklar, tekrarlayıcı ağız yaralarına neden olabilir. Yılda 3-4’den fazla ağız yarası çıkan çocuklar, bu istikametlerden kesinlikle değerlendirilmelidir.
8- Tekrarlayan karın ağrısı ya da göğüs ağrısı atakları
Farklı periyotlarda ortaya çıkan tekrarlayıcı karın yahut göğüs ağrısı durumları, periyodik ateş sendromu ismini verdiğimiz, ateşli romatizmal hastalıklar tabanında gelişebilir. Ailevi Akdeniz ateşi, bu hastalıkların ülkemizde en sık görüleni olup, nedenin bulunamadığı karın ağrısı durumlarında kesinlikle akılda tutulmalıdır.
