Otomobil kesimi, vergi siyasetlerinin gölgesinde büyük bir dönüşüm yaşıyor. Son bilgilere nazaran, trafikteki araba sayısı artarken, vergi yükü de giderek ağırlaşıyor. Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ve Katma Kıymet Vergisi (KDV) üzere yüksek vergiler, vatandaşların bütçesini sarsarken, araba fiyatlarını da yükseltiyor. Avrupa’ya nazaran neredeyse 10 kat daha fazla vergi ödeyen Türk insanı, Avrupa’da en kıymetli arabalara sahip ülke haline geldi.
Anayasa Mahkemesi’nin, 6 Şubat’ta meydana gelen sarsıntılar nedeniyle ek Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) alınmasını öngören yasal düzenlemenin iptali istemini oy birliğiyle reddetmesi, sıcak gündemdeki yerini koruyor. Vergiler ekseninde araba satışlarını kıymetlendiren Ekonomist ve Vergi Uzmanı Ulaş İke, “Türk insanı için yeni araba almak hayal. Vatandaşlar, vergiler sebebiyle ikinci el arabaya yöneliyor” açıklamasını yapıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına nazaran, Eylül sonu prestijiyle Türkiye’de trafiğe kayıtlı taşıt sayısı 26.129.004’e ulaştı. Ocak-Eylül aylarında bir evvelki yılın birebir devrine nazaran trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı %0,6 azalarak 907.499 adet oldu. Tıpkı devirde 27 bin 66 taşıtın ise kaydı silindi. Sayılar yüksek üzere görünse de Türkiye’de araba sahipliği, Almanya, İtalya, Fransa üzere Avrupa ülkelerinin epeyce gerisinde kalıyor. Üstelik TÜİK datalarına nazaran ülkemizdeki ortalama araç yaşı 14,8 olarak hesaplanıyor.
“Türk insanı Avrupalıya nazaran daha fazla vergi ödüyor”
Ulaş İke, “Türkiye’de kişi başına ortalama gelir, Avrupa’nın epeyce gerisinde. Tıpkı vakitte Avrupa’ya euro bazında Avrupa’da araç fiyatlarının en yüksek olduğu ülkelerin başında geliyoruz. 2022 yılında 27 Avrupa Birliği (AB) ülkesi genelinde 100 Euro karşılığı satın alınan bir aracın Türkiye fiyatı 144 Euro düzeyine ulaştı. AB İstatistik Ofisi Eurostat’ın açıkladığı fiyat seviyesi endeksine nazaran Türkiye, Avrupa’da araç fiyatlarının en değerli olduğu ülke pozisyonunda. Bu pahalılığın asıl sebebi ise maalesef yüksek vergiler. 2022 yılında devletin elde ettiği 367 milyar TL’lik Özel Tüketim Vergisi’nin (ÖTV) 138 milyar TL’lik kısmı, yani yaklaşık yüzde 40’ı otomotive kesimine ilişkin. Tekrar Eurostat datalarına nazaran 2020 yılı sonu prestijiyle Avrupa’da her bin şahsa ortalama 560 araba düşerken, bu sayı Türkiye’de bin şahsa 157 araba ile hudutlu. Bu sayılar Avrupa ile aramızdaki farkı tüm çıplaklığı ile ortaya koyuyor” dedi.
“Otomobilde talep ikinci el araçlara yöneldi”
Sıfır arabaya ulaşmakta yaşanan zorluklar sebebiyle arabalarda talebin ikinci el piyasasına yöneldiğini vurgulayan Ekonomist ve Vergi Uzmanı Ulaş İke, “Yüksek enflasyondan vergiler de direkt etkileniyor. Zira vergi politikalarımız kazanandan değil, harcayandan gelir etme üzerine heyeti. Bu tesir alanlarından en değerlisi de kuşkusuz arabalardan alınan vergiler. ÖTV oranının tespitinde aracın ÖTV matrahı, yani vergisiz fiyatı temel alındığından fiyat arttıkça oran da yükseliyor. ÖTV kanununun yürürlüğe girdiği 2002 yılında %27 ila %50 aralığında değişen ÖTV oranları bugün %45 ila %220 aralığında yer alıyor. Durum bu türlü olunca otomotiv firmaları, fiyatları belli bir aralıkta tutma ismine A, B ve C segment sıfır araçlara yük vermiş durumda. Sıfır araç satışlarında araçların %90’ı A, B ve C segment. Sıfır arabalarda fiyatlar yükseldikçe ikinci ele olan talep de artmaya başlıyor” halinde bilgiler verdi.
“Trafiğe kayıtlı araçların ortalama yaşı 14,8”
Ulaş İke, “Vergi oranlarının çok yüksek olması vatandaşın sıfır arabaya olan ulaşımını kısıtlıyor. TÜİK’in 2022 yılı sonu prestijiyle yayınladığı bilgilere nazaran Türkiye’de trafiğe kayıtlı taşıtların ortalama yaşı 14,8 iken, tıpkı oran arabalar özelinde 14 olarak karşımıza çıkıyor. Bu datalar ışığında rahatlıkla söyleyebiliriz ki Türk insanı için yeni araba almak hayal olmuş durumda. Hem trafik güvenliği hem de vatandaşın refahı ismine daha adaletli bir vergi sistemine geçilmeli ve arabalardan alınan vergilerde vatandaş lehine bir düzenleme yapılmalı” diyerek kelamlarını noktaladı.